Các thành phần cấu tạo nên củ loa và chức năng của chúng

Loa là thiết bị chuyển đổi tín hiệu điện thành âm thanh, và “củ loa” chính là bộ phận quan trọng nhất tạo ra âm thanh mà chúng ta nghe được. Để tạo nên một củ loa hoàn chỉnh, nhà sản xuất phải kết hợp nhiều thành phần cơ khí, điện tử và vật liệu chuyên dụng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết từng thành phần cấu tạo nên củ loa và chức năng của chúng.

1. Màng loa (Diaphragm/Cone)

• Vị trí: Nằm ở phía trước củ loa, là bộ phận dễ nhìn thấy nhất.
• Chức năng: Dao động để phát ra âm thanh.
• Chất liệu phổ biến: Giấy ép, polypropylene, nhôm, sợi carbon, kevlar…
• Đặc điểm:
  
  • Màng loa nhẹ giúp tái tạo dải cao nhanh và chi tiết.
  • Màng loa cứng và nặng cho âm trầm sâu, chắc.

2. Gân loa (Surround)

• Vị trí: Bao quanh viền ngoài của màng loa.
• Chức năng: Giữ màng loa cố định và đàn hồi, cho phép dao động tự do theo nhịp tín hiệu.
• Chất liệu phổ biến: Cao su, mút xốp, vải tẩm dầu.
• Tầm quan trọng: Gân loa ảnh hưởng đến độ bền và độ nhạy của loa, đặc biệt ở dải tần thấp.

3. Củ nam châm (Magnet)

• Vị trí: Ở phía sau củ loa.
• Chức năng: Tạo ra từ trường để cuộn dây voice coil hoạt động.
• Loại nam châm thường dùng:
  
  • Ferrite (giá rẻ, bền, nặng).
  • Neodymium (nhẹ, lực từ mạnh, thường dùng trong loa cao cấp).

4. Cuộn dây âm (Voice Coil)

• Vị trí: Quấn quanh ống cuộn dây, đặt trong khe từ của nam châm.
• Chức năng: Nhận tín hiệu điện từ ampli, chuyển đổi thành dao động cơ học để làm rung màng loa.
• Chất liệu dây: Đồng, nhôm hoặc hợp kim phủ men cách điện.

5. Khung loa (Basket/Frame)

• Vị trí: Toàn bộ phần sườn nâng đỡ củ loa.
• Chức năng: Giữ cố định các bộ phận (màng loa, gân, cuộn dây, nam châm).
• Chất liệu: Hợp kim nhôm, thép dập hoặc nhựa cứng.

6. Spider (Gân nhện/Voice Coil Suspension)

• Vị trí: Nằm giữa màng loa và cuộn dây.
• Chức năng: Giữ cuộn dây ở đúng vị trí trong khe từ, cho phép di chuyển tịnh tiến lên xuống mà không bị lệch.
• Đặc điểm: Thường làm từ vải tẩm keo có độ đàn hồi cao.

7. Dust Cap (Nắp chống bụi)

• Vị trí: Ở trung tâm màng loa.
• Chức năng: Bảo vệ cuộn dây khỏi bụi bẩn, đôi khi còn tham gia định hình âm thanh.
• Chất liệu: Giấy, vải, nhựa hoặc sợi tổng hợp.

8. Tấm cực từ (Pole Piece & Top Plate)

• Vị trí: Gắn liền với nam châm, bao quanh khe từ.
• Chức năng: Dẫn hướng và tập trung từ trường vào khu vực cuộn dây, giúp tăng hiệu suất.

Kết luận

Một củ loa hoạt động hiệu quả nhờ sự phối hợp nhịp nhàng giữa nhiều bộ phận: màng loa, gân loa, cuộn dây, nam châm, khung loa, spider và dust cap. Mỗi thành phần đều có vai trò riêng nhưng đều hướng đến mục tiêu cuối cùng: tái tạo âm thanh trung thực, mạnh mẽ và bền bỉ.

👉 Khi tìm mua loa, người dùng nên chú ý đến chất liệu của các bộ phận trên, vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng âm thanh, độ bền và giá trị của loa.