Bài phân tích về tình hình tài chính – kinh tế toàn cầu hiện nay (cuối 2025)

1. Bức tranh tổng quan: “Sức bật mong manh, rủi ro tiềm ẩn nhiều”

• Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng toàn cầu khoảng 3,0 % trong 2025, và tăng nhẹ lên ~3,1 % vào 2026.  
• Tương tự, OECD cho rằng tăng trưởng toàn cầu năm 2025 có thể đạt ~3,2 %, nhưng sẽ giảm nhẹ vào 2026 do các lực đẩy tiêu cực ngày càng rõ hơn.  
• Tuy nhiên, có tổ chức như Ngân hàng Thế giới (World Bank) dự báo thận trọng hơn — cho rằng tăng trưởng năm 2025 có thể xuống còn ~2,3 % nếu căng thẳng thương mại leo thang và môi trường bên ngoài xấu đi.  
• Như vậy, nhìn chung, nền kinh tế toàn cầu đang trong giai đoạn “sức bật mong manh”: còn tăng trưởng nhưng tốc độ không cao và dễ bị tổn thương.

2. Xu hướng chính và động lực hỗ trợ

2.1 Giảm áp lực lạm phát

• Sau giai đoạn tăng lạm phát mạnh do gián đoạn chuỗi cung ứng, giá nguyên vật liệu, chi phí năng lượng, nhiều nền kinh tế đã hoặc đang trong quá trình dịu bớt áp lực lạm phát. IMF cho rằng “cuộc chiến chống lạm phát gần như đã thắng” khi các con số lạm phát toàn cầu có xu hướng giảm.  
• Trong nhiều quốc gia phát triển, lạm phát được dự báo sẽ về mức gần mục tiêu trung hạn ~2 %.  

2.2 Chính sách tiền tệ – tín dụng

• Với động thái lạm phát giảm, nhiều ngân hàng trung ương có không gian để nới lỏng chính sách tiền tệ hoặc cắt giảm lãi suất. Ví dụ, OECD cho rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể còn dư địa cho ~3 lần cắt lãi suất trong tương lai gần.  
• Tuy nhiên, việc bình ổn lại chi phí vốn (lãi suất) sẽ phải cân giữa rủi ro tái bùng phát lạm phát và giữ ổn định tài chính.

2.3 Cạnh tranh công nghệ, AI và đổi mới

• Một trong những động lực mới mạnh mẽ là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cải thiện năng suất và đầu tư công nghệ. Nhiều quốc gia đang đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo để tạo ra động lực tăng trưởng mới — điều này được xem là yếu tố “cứu cánh” trong bối cảnh các động lực truyền thống giảm sức mạnh.  
• Ngoài ra, xu hướng tài chính phi truyền thống như stablecoin, tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) cũng bắt đầu được quan tâm hơn trong bối cảnh thay đổi hệ thống tài chính quốc tế.  

2.4 Tăng trưởng phân hóa giữa các quốc gia, khu vực

• Các nền kinh tế lớn (Mỹ, Trung Quốc, EU) vẫn là trụ đỡ, nhưng tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chậm lại. OECD dự báo tăng trưởng Mỹ 2025 ~1,8 %, EU chậm hơn.  
• Ngược lại, một số nền kinh tế mới nổi (ví dụ Ấn Độ) vẫn được đánh giá khả quan, có thể đạt tăng trưởng cao hơn trung bình. OECD đã nâng dự báo tăng trưởng Ấn Độ lên ~6,7 % cho năm 2025.  

3. Những thách thức, rủi ro nổi bật

3.1 Căng thẳng thương mại, bảo hộ mậu dịch

• Việc áp thuế mới hoặc leo thang chiến tranh thương mại — đặc biệt từ phía Mỹ — tạo áp lực lớn lên thương mại quốc tế, chuỗi cung ứng và tâm lý đầu tư.  
• Khi chi phí giao thương tăng, nhiều quốc gia có thể phải ứng phó bằng các biện pháp phòng vệ, khiến chuỗi giá trị toàn cầu tái cấu trúc.

3.2 Sự bất ổn tài chính và rủi ro thị trường

• Biến động tài chính, như dòng vốn rút ra khỏi các nền kinh tế mới nổi, biến động ngoại hối, hoặc sụt giảm thị trường chứng khoán, có thể làm lây lan rủi ro. OECD cảnh báo tài sản kỹ thuật số (crypto) là một điểm dễ tổn thương trong hệ thống tài chính hiện nay.  
• Ngoài ra, nợ công cao ở nhiều quốc gia, đặc biệt sau giai đoạn hỗ trợ tài khóa trong đại dịch, là điểm yếu để khi lãi suất tăng hoặc chi phí vay cao, sẽ khó khăn trong quản lý nợ.

3.3 Rủi ro địa chính trị & xung đột

• Xung đột vùng biên giới, bất ổn chính trị, tranh chấp năng lượng – tài nguyên, cũng như rủi ro từ biến đổi khí hậu — tất cả có thể ảnh hưởng mạnh đến thương mại, đầu tư và chi phí bảo hiểm tài sản quốc tế.
• Việc tài chính quốc tế “phân mảnh” (ít phụ thuộc quá nhiều vào hệ thống quốc tế chung) cũng là xu hướng trong bối cảnh các quốc gia muốn bảo vệ chủ quyền tài chính.  

3.4 Tác động bất đối xứng và cấp phát thu nhập

• Những quốc gia yếu thế, phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu nguyên vật liệu, du lịch hay nhập khẩu lương thực, năng lượng sẽ chịu tác động tiêu cực mạnh hơn khi có bất ổn toàn cầu.
• Mặc dù nền kinh tế toàn cầu có tăng trưởng, nhưng việc phân phối lợi ích không đồng đều — các tầng lớp yếu trong xã hội có thể bị ảnh hưởng nặng: lạm phát cao, mất việc làm, chi phí sinh hoạt tăng.

4. Kết luận & góc nhìn tương lai

• Toàn cảnh tài chính toàn cầu năm 2025 có thể được mô tả là “cơ hội – rủi ro đan xen”: có nền tảng để tiếp tục tăng trưởng, nhưng dễ bị dao động nếu bị cú sốc ngoại sinh.
• Các chính sách vĩ mô cần cân bằng giữa mục tiêu ổn định giá, hỗ trợ tăng trưởng và giữ vững an toàn tài chính.
• Các quốc gia cần tăng cường linh hoạt trong chuỗi cung ứng, đẩy mạnh đổi mới công nghệ, quản lý nợ công, củng cố thể chế tài chính — để khi có biến động lớn xảy ra, vẫn có khả năng ứng xử.