NASA ngừng hoạt động — thực hư và tác động

1. Giới thiệu: NASA là gì?

NASA (National Aeronautics and Space Administration) là cơ quan không gian của Hoa Kỳ, chịu trách nhiệm về các chương trình hàng không, nghiên cứu vũ trụ, và các sứ mệnh thám hiểm không gian. NASA được thành lập vào năm 1958, tiếp quản từ cơ quan NACA (National Advisory Committee for Aeronautics).

Dưới chế độ bình thường, NASA thực hiện rất nhiều nhiệm vụ: từ điều hành Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), phát triển chương trình Artemis để đưa người lên mặt trăng trở lại, theo dõi Trái Đất, nghiên cứu hành tinh khác, đến hợp tác quốc tế về thiên văn học và công nghệ không gian.

2. Vì sao nói “NASA ngừng hoạt động”?

Thực tế, NASA không hề bị đóng cửa vĩnh viễn — tuy nhiên, vào đầu tháng 10 năm 2025, NASA đã tạm ngừng phần lớn hoạt động do chính phủ Mỹ chưa thông qua ngân sách hoặc biện pháp tài trợ tạm thời, dẫn tới shutdown (đóng cửa một phần chính phủ liên bang). 

• NASA trên trang web chính thức thông báo: “NASA is currently CLOSED due to a lapse in Government funding.”  
• Trong đợt shutdown này, khoảng 15.094 nhân viên dân sự của NASA bị đặt trong trạng thái furlough (nghỉ việc tạm thời, không lương) trên tổng số ~18.218 người.  
• Chỉ một bộ phận nhân sự được giữ lại để đảm bảo các nhiệm vụ thiết yếu — ví dụ như duy trì an toàn cho các phi hành gia trên ISS, vận hành các vệ tinh quan trọng hoặc nhiệm vụ mà dừng lại có thể gây rủi ro về sinh mạng hoặc tài sản.  

Do đó, khi nói “NASA ngừng hoạt động”, ở đây chính là NASA bị đóng cửa một phần, không phải là kết thúc hoàn toàn.

3. Những hoạt động nào bị ngừng, hoạt động nào còn tiếp tục

Về chương trình Artemis — màn trở lại mặt trăng — NASA có kế hoạch giữ cho dự án này được bảo vệ khỏi ảnh hưởng shutdown, vì đây là ưu tiên chiến lược quốc gia. 

4. Nguyên nhân dẫn đến “ngừng hoạt động” của NASA

1. Ngân sách chính phủ không thông qua
   Quốc hội Mỹ chưa thông qua dự luật ngân sách hoặc biện pháp tài trợ tạm thời (continuing resolution). Đây là nguyên nhân chính khiến NASA và nhiều cơ quan liên bang khác bị đình trệ.  
2. Chính sách cắt giảm chi tiêu / sắp xếp lại cơ cấu
   NASA cũng đã từng phải cắt giảm một số bộ phận như văn phòng Chief Scientist, Chief Technologist, hoặc một số văn phòng chính sách & chiến lược nhằm giảm chi phí theo chỉ đạo của chính quyền.  
3. Cạnh tranh chính trị và ưu tiên quốc gia
   Bất đồng giữa các phe phái chính trị trong Quốc hội Mỹ khiến việc thông qua ngân sách bị trì hoãn. Các chương trình ưu tiên (như quốc phòng, an ninh) có xu hướng được bảo vệ hơn các chương trình khoa học.

5. Tác động của việc NASA “ngừng hoạt động”

• Dự án khoa học bị đình trệ: Những nghiên cứu thiên văn học, quan sát Trái Đất, hợp tác với các viện nghiên cứu quốc tế bị gián đoạn.
• Mất uy tín và niềm tin: Không thường xuyên cập nhật khiến công chúng và đối tác quốc tế có thể mất tin tưởng vào tính liên tục của NASA.
• Đồng đội nhân lực bị ảnh hưởng: Nhân viên bị nghỉ không lương, dự kiến có khoảng hơn 4.000 người rời NASA từ nay tới đầu năm 2026.  
• Trì hoãn các sứ mệnh trong chuỗi thời gian khung: Nếu cửa sổ phóng bị bỏ lỡ, có thể phải chờ đợi chu kỳ tiếp theo, gây lãng phí chi phí và cơ hội khoa học.
• Ảnh hưởng lâu dài đến hợp tác quốc tế: Các đối tác ngoài nước có thể dè chừng khi hợp tác với NASA nếu họ không chắc về tính ổn định tài chính và hoạt động của NASA.

6. Liệu NASA có thể bị “ngừng hoạt động” vĩnh viễn?

Rất khó xảy ra. NASA là một tổ chức mang tính quốc gia, có vị trí quan trọng trong tham vọng vũ trụ và khoa học của Mỹ. Việc ngừng hoàn toàn sẽ gây chấn động lớn trong lĩnh vực khoa học không gian toàn cầu.

Tuy nhiên, nếu tình trạng tài trợ kéo dài, có thể có cắt giảm mạnh mẽ các nhiệm vụ lâu dài, thu nhỏ cơ cấu hoặc chuyển giao một phần cho các công ty tư nhân — xu hướng mà nhiều nước đang thực hiện trong lĩnh vực không gian.